Diz: En güçlü ve en önemli eklemlerimizden biri olan diz ekleminin yürüme, merdiven inip-çıkma, koşma gibi birçok hareketin gerçekleştirilebilmesi için sağlıklı olması gerekmektedir. Uyluk kemiği (femur) ile kaval kemiği (tibia) arasındaki bu eklem ön taraftan diz kapağı (patella) ile korunur. Ayrıca eklem içindeki tüm kemik yüzeyleri kıkırdak ile örtülmüştür.

 

 

Dizde Neden Hasar Meydana Gelir?

Diz eklemindeki hareket kısıtlılığı ve ağrıya neden olan en sık sebep artrit (eklem yüzeyinde aşınmaya bağlı meydana gelen hasar) nedeniyle oluşan kıkırdak aşınmasıdır. Artritlerin birçok çeşidi olmasına rağmen dizde en çok ağrıya neden olan 3 tipi vardır:

1)osteoartrit: yaşla birlikte meydana gelen kıkırdak aşınmasıdır. Genellikle 50 yaş ve üzerindeki insanlarda meydana gelir, ancak daha genç insanlarda da meydana gelebilmektedir.

2) romatoid artrit: sinovyal membranın hastalığıdır. Eklemi saran sinovyal membranda inflamasyon(yangı) ve kalınlaşma meydana gelir.

3)travma sonrası meydana gelen artrit: ciddi diz yaralanmaları sonucu meydana gelir. Diz çevresindeki kemik kırıkları ve dizdeki bağ yırtılmaları sonucu zamanla kıkırdakta hasar meydana gelebilmektedir.

Diz Kıkırdağı

femur ve tibia kemiklerinin uç bölgesinde bulunan ve yüzeyler arasında kayganlık sağlayarak dizin hareketlerini kolaylaştıran çok özel bir dokudur. Kıkırdak dokunun kendini iyileştirme özelliği oldukça zayıf olduğu için kıkırdağın yapısının çeşitli nedenler ile bozulup zayıflaması ve kireçlenmesi oldukça sık görülmektedir.

Diz Protezi

Diz artroplastisi olarak da adlandırılan diz protezi ameliyatları, diz ekleminin yeniden işlevsel hale gelmesine yardımcı olan cerrahi bir işlemdir.  Bu cerrahi islemle birlikte ağrıyı ve fonksiyonel bozukluğu azaltmak için tamamen aşınmış, ileri derecede hasarlı olan eklem yüzeyleri protez ile değiştirilir.

1968’den bu yana yapılmakta olan diz protezi ameliyatları, hasar görmüş bir dizin tedavisi için günümüzdeki en geçerli tedavidir. Oldukça etkili ve güvenli olan diz protezleri Tıbbi ve teknolojik ilerlemeler sayesinde insan dizinin hareketiyle neredeyse %100 uyumlu ve oldukça fonksiyonel hale gelmiştir.

Diz Protezi Ameliyatı Kimlere Ve Ne Zaman Yapılır?

Yürüme, koşma, merdivenden inip-çıkma gibi günlük rutin faaliyetlerin artık acı vermeye başlaması diz hasarında son evreye gelindiğini gösteren en büyük işarettir.

• Günlük aktiviteleri kısıtlayan şiddetli ağrı ve hareket kısıtlılığı.
• Dinlenme sırasında meydana gelen veya gece uykudan uyandıran ağrıların meydana gelmesi.
• Dizde kalıcı şişmenin varlığı,
• Dizde kalıcı şekil bozukluğu meydana gelmesi,
• Diğer medikal tedavilerin başarısız olduğu durumlarda hastalara diz protezi uygulanır.

 Total Diz Protezi Nasıl Yapılır?

• Diz protezi sırasında, eklemde hasara maruz kalan işlevsiz kemik yüzeyleri çıkarılır ve hasta anatomisine uyacak şekilde seçilmiş protez yerleştirilir.
• Ameliyat dört basamaklı bir işlemdir
• femur ve tibia uçlarındaki hasar görmüş kıkırdak yüzeyleri alınır,
• tibia ve femura protezler yerleştirilir,
• patella kemiğine plastik bir düğme yerleştirilir,
• ve son olarak kolayca kayan ve doğal dizin hareketini taklit eden pürüzsüz bir yüzey oluşturmak için tibial ve femoral protezler arasına insert denilen protez konulur.

Diz protezi ameliyatında sanıldığı gibi büyük kemik kesileri yoktur. Kemiğin sadece hasarlı olan uç kısımları tıraşlanır ve yerine yandaki şekilde görüldüğü gibi protezler yerleştirilir.

Total Diz Protezi Ameliyatı Sonrası..

• Protez ameliyatı sonrası hastalar günlük aktivitelerine rahatça devam edebilmektedir
• Hastalarının yüzde 90’ında diz ağrısında önemli derecede bir azalma olduğu veya ağrının tamamen kaybolduğu görülmektedir.
• Dizin kısıtlı hareketlerini iyileştirme, total diz protezinin diğer bir hedefidir. Ameliyattan sonra çoğu hastada dizin hareketleri neredeyse tamamen düzelir ve rahatlıkla yürümeye, merdiven çıkmaya, bir arabanın içine ve dışına çıkmasına yeterince eğilme kapasitesine ulaşır. Çökmek ise bazen rahatsızlık verebilir, ancak zararlı değildir.
• Hastaların %95’inden fazlasının ameliyattan bir yıl sonra sonuçtan memnun oldukları görülmüştür.

 Protezi Korumak İçin Ne Yapmalıyım?

• Dizi kuvvetlendirmek ve hareketini arttırmak için doktorunuz tarafından verilen egzersiz programları uygulanmalı.
• Ameliyat sonrası kilo alınmamaya özen gösterilmelidir. Alınan kilolar protezin ömrünü kısaltabilir.
• Düşme ve yaralanmaları karşı dikkatli olunmalı.
• Her yıl röntgen çektirilmeli ve doktor kontrollerine gelinmelidir.

 

 

 Kimlere Protez Ameliyatı Uygulanmaz?

• Vücudunda aktif bir enfeksiyon odağı bulunan hastalara enfeksiyon geçinceye kadar protez yapılmaz.

Sıkça Sorulan Sorular

• Ameliyat ne kadar sürüyor?
  diz protezi ameliyatı ortalama 1 saat sürmektedir.
• Yara izi ne kadar uzunluktadır?
  dizin üzerinde yaklaşık 10-15 cm uzunluğunda bir iz kalır.
• Yaş ve kilo ameliyata engel midir?
  Diz protezi ameliyatları için yaş ve kilo sınırı yoktur. Diz protezi ameliyatı olan çoğu hasta 50-80 yaş arasındadır, tüm yaş guruplarında uygulanabilir.
• Kaç gün hastanede kalırım?
  4 gün
• Ameliyat sonrası ağrım olur mu?
  Ameliyat sonrası iyileşme sürecinin doğal bir parçası olarak biraz ağrı meydana gelecektir. Bu ağrı verilen ilaçlar ile kontrol altına alınır.
• Dikişler ne zaman alınır?
  Dikişler haftalar içerisinde kendiliğinden erimektedir. Ayrıca yara tamamen iyileşip kapanana kadar yıkanmaması gerekmektedir (15 gün).
• Fizik tedaviye ne zaman başlanır?
  Ameliyattan sonraki gün yürüme ve diğer günlük aktivitelere geçiş süresini kısaltmak için fizyoterapist ve doktorun önerdiği özel hareketler yapılır.
• Ne zaman yürümeye başlarım?
  ameliyatın ertesi günü fizyoterapist eşliğinde hasta önce oturtulur, kendini iyi hissederse ayağa kaldırılır. Ameliyattan sonraki 2. gün ise yine fizyoterapist eşliğinde hasta yürütülmeye başlatılır.
• Ne zaman araba kullanmaya başlarım?
  ameliyat sonrası 6-8 hafta sonrasında araç kullanılmaya başlanabilir.
• Aktif spor yapmaya ne zaman başlarım?

6 haftadan sonra hafif spor aktiviteleri yapılabilinir.

• Protez süresi ne kadardır?
  Günümüzde modern diz protezlerinin %90’ında diz protezinin ortalama ömrü 20-25 yıldır.